Trouw: Vergunningen voor bed and breakfast verloten. Mag dat?

Koos Schwartz, 25 juli 2019

Amsterdam wil het aantal bed and breakfasts aan een maximum binden. B&b’s moeten zich, als de gemeenteraad de plannen goedkeurt, bij de gemeente inschrijven. Als er in een wijk te veel aanmeldingen zijn, wordt er geloot. De winnaars krijgen voor vijf jaar een vergunning om een b&b te runnen, waarna er opnieuw een loting komt. Maar mag dat wel, zo’n systeem?

Loten, waarom eigenlijk?

In theorie is er voor gemeenten die het aantal b&b’s binnen hun grenzen willen indammen een eenvoudige oplossing: een b&b-stop invoeren. De werkelijkheid is anders. Bij zo’n stop hebben nieuwkomers geen kans op een vergunning. Een stop beperkt de concurrentie. Dat mag niet. Vandaar de keuze voor een systeem met vergunningen en loting. “Uniek in Nederland”, zegt Laurens Ivens, wethouder wonen van Amsterdam, al erkent hij dat hij er niet dolgelukkig mee is. “Ik weet niet of een loting moet. Maar een voorstel met een beter systeem heb ik nog niet gezien.”

Wat zijn de gevolgen?

Mensen die al jaren een b&b hebben, kunnen hun inkomsten daaruit verliezen als ze worden uitgeloot. Investeren in een b&b wordt risicovoller. En wie gaat er nog een kamer of kamers verbouwen om een b&b te beginnen als er een kans is om uitgeloot te worden?

Mag het, zo’n lotingsysteem?

Ja, zegt de gemeente. Twijfelachtig, zegt Mark van Weeren, advocaat bestuursrecht, werkzaam bij Blenheim Advocaten en auteur van het boek ‘De strijd om schaarse vergunningen’.

“Door het systeem kunnen b&b’ers hun inkomstenbron verliezen. Een overheid mag dat in zo’n geval alleen invoeren als ze daar een dringende reden voor heeft die het algemeen belang dient.

“De vraag is of die dringende reden er is. Of de gemeente dat kan aantonen. En of het middel het doel heiligt. Helpen de maatregelen echt tegen overlast? Komen er minder toeristen door? Ik voorspel dat veel b&b’ers naar de rechter stappen als de plannen worden goedgekeurd.”

De voorraad woonruimte in Amsterdam zal door Ivens’ maatregel niet groter worden, denkt Van Weeren. Het overgrote deel van de uitgelote b&b’ers zal de leegkomende ruimte niet verhuren aan een vaste huurder. De meeste b&b’s zijn gevestigd in duurdere huizen. Daar is in Amsterdam geen gebrek aan. Die markt hoeft ook niet te worden beschermd.

Tenslotte voert Van Weeren een juridisch argument aan. Ivens gebruikt de zogeheten Huisvestingsverordening voor zijn plannen. Maar die verordening is er volgens Van Weeren alleen om goedkope woningen te beschermen in tijden van schaarste. De verordening mag niet voor andere doelen worden gebruikt, zoals de leefbaarheid van de stad.

Rechterlijke procedures, registraties, administratieve rompslomp, lotingen; de gemeente haalt zich nogal wat op de hals. Waarom?

Om de toeristenstroom in te dammen en overlast te beperken, heeft Amsterdam een hotelstop aangekondigd, althans binnen de ring. Airbnb wordt ook beperkt: Amsterdammers mogen hun woning maximaal dertig dagen per jaar verhuren. Nu zijn de b&b’s aan de beurt.

Ivens heeft er nog een reden voor. Volgens hem is het aantal b&b’s de afgelopen tijd fors gestegen: mensen die hun woning voorheen meer dan dertig dagen per jaar verhuurden, zijn nu een b&b begonnen. Bovendien worden er panden opgekocht die aan toeristen worden verhuurd. Huurders worden gebruikt als stromannen, zodat huiseigenaren ook b&b’s kunnen beginnen in huizen waarin ze niet wonen. “Zulke praktijken willen we tegengaan. Woningen zijn om in te wonen”, zegt zijn woordvoerder.

Hoeveel b&b’s moeten er mogelijk dicht?

Lastig te zeggen. Amsterdam wil maximaal 3277 b&b’s binnen zijn grenzen. Dat zijn er iets meer dan er nu geregistreerd staan. Amsterdam telt 99 wijken. Elke wijk heeft zijn eigen maximum. Alleen het centrum heeft nu, volgens gemeentelijke cijfers althans, te veel b&b’s: ruim 200. Volgens de Vereniging Amsterdam Gastvrij deugt het registratiesysteem van de gemeenten niet en zijn er zo’n 4500 b&b’s. In dat geval vallen er bijna 1300 ‘slachtoffers’.

Een aantal b&b’s moet trouwens sowieso dicht als de gemeentelijke plannen doorgaan. B&b’s’ in sociale huurwoningen zijn al verboden, dat verbod wordt uitgebreid tot alle huurders. Alleen huiseigenaren mogen nog b&b’en. Mits ze natuurlijk zelf in die woning wonen.