Mag je je woning verhuren aan vakantiegangers? De regels blijken per gemeente enorm te verschillen
/Wie zijn woning verhuurt aan toeristen heeft daarvoor sinds een paar maanden een vergunning nodig. Hoe gaan gemeenten met die verplichting om?
Koos Schwartz, 21 september 2020
Er zullen in gemeenten wenkbrauwen zijn opgetrokken toen de Raad van State op 29 januari met een opmerkelijk oordeel kwam. Een Amsterdamse had beroep aangetekend tegen een boete van 6000 euro die ze had gekregen, omdat ze haar woning vijf dagen had verhuurd aan toeristen, zonder dat te melden bij de gemeente Amsterdam.
De Raad van State zette een streep door die boete. De meldplicht die Amsterdam had ingevoerd voor tijdelijke verhuur, strookte niet met de Huisvestingswet uit 2014, oordeelde de Raad. Een huis wordt bij verhuur, ook als dat voor één dag is, onttrokken aan de woningvoorraad. En onttrekking mag alleen, stelde de Raad, als de verhuurder daar een vergunning voor heeft. Zo’n vergunningensysteem was er niet in Amsterdam, en elders ook niet. Met de uitspraak was vakantieverhuur via bijvoorbeeld Airbnb of Booking.com, vooral in Amsterdam een geliefde bijverdienste, in feite illegaal.
Den Haag ging het verst: vakantieverhuur is er illegaal
Hoe zijn de vier grote steden met die uitspraak van de Raad omgegaan? Den Haag ging het verst. De stad had het al niet op vakantieverhuur en besloot geen vergunningen te verstrekken. Vakantieverhuur is illegaal in de Hofstad. Wie toch verhuurt, krijgt een waarschuwing. Wie blijft verhuren, krijgt een last onder dwangsom. Die dwangsom wordt een boete als er wéér wordt verhuurd. Sinds 1 maart zijn er twee waarschuwingen, negen lasten onder dwangsom en één boete opgelegd, meldt de gemeente.
Utrecht verstrekte wel vergunningen, maar rekende er aanvankelijk 1278,50 euro voor. Niet vreemd dat er geen aanvragen kwamen. Ruim een week geleden werd dat bedrag, na vragen van de raadsfractie van de VVD, verlaagd tot 153,30 euro. Vakantieverhuur mag in de Domstad maximaal zestig dagen, verhuur aan grote groepen is niet toegestaan.
Amsterdam, de stad waar vakantieverhuur het meeste voorkwam en het meest ter discussie stond, vraagt 45 euro voor een vergunning. Vakantieverhuur mag, maar niet op de Wallen en in deel van de grachtengordel. De meldplicht is gebleven. Wie zijn woning verhuurt, moet dat melden, elke keer. Verhuren mag maximaal dertig nachten per jaar, aan maximaal vier personen tegelijk.
De boetes zijn gepeperd in de hoofdstad. Wie een appartement in het Wallengebied of in de wijk Grachtengordel-Zuid op een verhuursite aanbiedt, krijgt een last onder dwangsom van 50.000 euro. Wordt zo’n appartement verhuurd? 20.750 euro aftikken. Meldplicht geschonden? 6000 euro. Er zijn, zegt een woordvoerder, tot nu toe 1375 vergunningen verstrekt. Tien keer is een last onder dwangsom afgegeven en er zijn twaalf boetes van 20.750 euro uitgedeeld. “En er zitten nog tientallen boetes in de pijplijn.”
Rotterdam ziet de verhuur vooral als een leuke bijverdienste
Heel anders ging Rotterdam te werk. De gemeente ziet vakantieverhuur niet als een probleem, maar meer als een mogelijkheid voor de inwoners om wat bij te verdienen. Bovendien speelde nog iets anders mee. Hoogstwaarschijnlijk begin 2021 komt er een nieuwe wet met regels voor vakantieverhuur. Gemeenten kunnen dan een registratieplicht (dát een huis wordt verhuurd), een meldplicht (elke keer als er wordt verhuurd) en/of een systeem van vergunningen invoeren. Dat betekent dat de uitspraak van de Raad van State een tijdelijk karakter heeft, sowieso voor gemeenten die zo’n vergunningsysteem na 1 januari niet invoeren. In het optuigen van een tijdelijk vergunningssysteem (tot 1 januari) had Rotterdam geen trek.
Wat is het effect van de Raadsuitspraak? Minder verhuur? Dat zullen we nooit weten, want kort na de 29ste januari was er het coronavirus en was er wekenlang vrijwel geen toerist in het land. Exit overlast, voor zover die er was, en geen woningen meer die werden onttrokken aan de woningvoorraad.
Den Haag ging daarom in maart over op administratieve controles: wie zijn woning aanbood op een verhuursite kreeg een telefoontje met uitleg over de nieuwe regels en een waarschuwing voor de gevolgen van illegale verhuur. “Er zijn enkele tientallen van zulke telefoontjes geweest”, meldt een woordvoerder. Utrecht stopte met actief controleren. Alleen bij overlast door verhuur komt de gemeente in actie – dat doen de drie andere gemeenten overigens ook.
In vergelijkig met 2019 is er nu ongeveer een kwart zoveel verhuurd
Inmiddels komen er weer toeristen, maar nog altijd wordt er relatief weinig verhuurd. Amsterdam schat dat de toeristische verhuur op ongeveer een kwart zit van wat die in 2019 was. Dat het aantal vergunningaanvragen (1375 tot nu toe) veel lager ligt dan het aantal mensen dat in 2019 zijn woning verhuurde – mogelijk 20.000 tot 25.000 - staat buiten kijf.
Wat gaat er gebeuren als de nieuwe wet ingaat? In Rotterdam en Utrecht verandert er vermoedelijk weinig, afgezien van die registratieplicht. Den Haag overweegt verhuur incidenteel mogelijk te maken voor een beperkt aantal dagen. Amsterdam blijft de strijd aanbinden met verhuurders die de meld- en vergunningplicht aan hun laars lappen. Een lastige strijd, uit oogpunt van de gemeente althans. Want grote verhuurplatforms als Airbnb en Booking.com hoeven, tot frustratie van de gemeente, hun gegevens over verhuur nog altijd niet te delen met de gemeente. Die moet het dus hebben van controles en klikkers.