Wethouder toerisme in plaats van verbod op vakantieverhuur

Recentelijk schreef het Georganiseerd Bedrijfsleven Amsterdam (GBA) een brief aan het College van Burgemeester en Wethouders van Amsterdam met daarin een 10-tal punten waarmee volgens hen het toerisme in de hoofdstad zich na corona op een verantwoorde manier kan herstellen. Daaronder een verbod op vakantieverhuur van woningen in de gehele stad. 

Vereniging Amsterdam Gastvrij, belangenvereniging voor particuliere vakantieverhuurders en B&B ’s,  is groot voorstander van initiatieven voor een gezonde Amsterdamse economie en een leefbare stad. Maar met de onderbouwing van een van hun speerpunten: een verbod op vakantieverhuur, gaat Het Georganiseerd Bedrijfsleven Amsterdam volledig voorbij aan de feiten.

Zo wordt gesteld dat een onevenredig groot deel toeristen gebruik maakt van vakantieverhuur. Cijfers worden verder niet genoemd. Laten wij dat dan doen: in de praktijk is dat aandeel vakantieverhuur ongeveer 7% (2019). In het centrum waar vakantieverhuur verboden is, zelfs maar 2.6%.

Verder wordt gesteld dat deze toeristen geen interesse hebben in het Wereld Erfgoed, maar vooral geïnteresseerd zouden zijn  ‘in het vermaak door gebruik van overmatig alcohol en drugs.’ Amsterdam Gastvrij is heel benieuwd naar het onderliggend onderzoek. Het zal blijken niet te bestaan. Diverse onderzoeken wijzen echter wel uit dat gasten die tijdens hun vakantie overnachten in woningen van Amsterdammers, bovengemiddeld veel geld in de stad uitgeven, in vergelijking met andere toeristen.  

Ook wordt overlast wordt door het GBA toegeschreven aan vakantieverhuur. Maar het voorbeeld van panden die voortdurend worden verhuurd is volstrekt gedateerd. Door (terechte) strenge handhaving door de gemeente, is hier nauwelijks nog sprake van.

Tenslotte wordt de economische bijdrage van vakantieverhuur ter discussie gesteld. Er wordt zelfs gesteld dat ‘vakantieverhuurders weinig of geen toeristenbelasting betalen.’ Klinkklare onzin. Er geldt zelfs een hoger tarief dan voor hotels. Bovendien is het bij uitstek een manier om Amsterdammers een graantje te laten meepikken van het succes van de stad – iets waar GBA juist naar zegt te streven. Maar nee, GBA kiest de kant van de hotels, waarvan meer dan de helft in handen is van buitenlandse ondernemingen waardoor zo’n 900 miljoen euro over de grens verdwijnt. 

De ongefundeerde kritiek op vakantieverhuur is niet nieuw. Veel media lijken zich nauwelijks bewust van de juiste cijfers en nemen klakkeloos politiek gekleurde uitspraken van de stadsbestuurders over. Mede daardoor denken Amsterdammers dat een verbod op vakantieverhuur veel problemen waar de stad mee kampt oplost. Dat is niet zo. Politici zouden zich beter kunnen richten op nieuw samenhangend beleid. Het huidige toerismebeleid is namelijk gefragmenteerd, daardoor niet effectief en het getuigt van weinig visie. Samenhang in de ontwikkeling van beleid over alle facetten van toerisme, zowel de lusten als de lasten, is hard nodig. Juist nu is het tijd voor nieuw, integraal beleid. Daarom pleit Amsterdam Gastvrij voor een Wethouder Toerisme. Een wethouder die opkomt voor de belangen van Amsterdammers én voor het toerisme als motor van de economie. Zodat de stad leefbaar én gastvrij blijft. 

Amsterdam Gastvrij heeft de afgelopen week een Beleidsnota Wethouder Toerisme aangeboden aan het College van Burgemeester en Wethouders van de stad.

B&B's in landelijk Noord: hoe werkt het nu?

Henk Hagendoorn, onze medewerker in Noord

In Landelijk Noord vallen we net als in de rest van de gemeente Amsterdam onder de Huisvestingsverordening 2020. Een B&B moet dus gewoon aan alle regels voldoen. Er is een uitzondering gemaakt voor de boeren, omdat deze conform het bestemmingsplan ruimere mogelijkheden hebben. De boeren vallen dus niet onder de HVV. Er is nog een tijdje discussie geweest of bedrijfswoningen er wel of niet onder vallen, omdat dit geen woningen zijn zoals bedoeld in de HVV. De gemeente stelt zich op het standpunt dat ze niet onder de HVV vallen als ze vanaf het begin/de bouw als B&B bedoeld en gebruikt zijn. In alle overige gevallen vallen ze wel onder de HVV. Daarover is mijns inziens nog een discussie mogelijk omdat het onderscheid dat de gemeente hanteert discutabel is.
 
In Landelijk Noord is vaker sprake van een B&B in een bijgebouw en over het algemeen is dat in het bestemmingsplan niet toegestaan. Enkel als een bijgebouw vast zit aan de woning is het gebruik als B&B toegestaan. In dat geval gelden alle overige regels voor een B&B.
 
Als een B&B in een losstaand bijgebouw is gevestigd kan de gemeente wel degelijk handhaven en een boete opleggen van € 50.000. Helaas zijn mij hiervan twee voorbeelden in Landelijk Noord bekend.
 
Ik denk niet dat er sprake kan zijn van een overgangstermijn als je niet aan de regels voldoet. Voor zover we weten geldt dit alleen als je B&B groter is dan de in de HVV nieuwe eis van maximaal 61 m2 en je je voor eind 2019 hebt gemeld. Het is niet exact bekend of er andere argumenten kunnen gelden voor een overgangstermijn, maar het vermoeden is van niet.
 
Aanvragen van de vergunning kan altijd, maar zoals boven beschreven zal zeer waarschijnlijk afwijzing volgen.
 
De gemeente heeft aangegeven dat een B&B in een bijgebouw niet onder de HVV valt, maar dan geldt wel de eis dat dit in het bestemmingsplan is toegestaan. En dat is helaas in Landelijk Noord niet het geval.
 
Het aanvragen van een wijziging van de omgevingsvergunning kan altijd. Maar zonder meer goedkeuring is niet te verwachten, vanwege de strijdigheid met het bestemmingsplan. Enkele houders van een B&B in Landelijk Noord kampen met hetzelfde probleem en gaan binnenkort met de gemeente hierover praten. Wij vinden de eis dat er geen B&B in een bijgebouw gevestigd mag worden te streng. De eis is ingegeven in een tijd dat er nog vrijwel geen B&B's in Landelijk Noord waren en men was bang dat een B&B gebruikt zou worden voor permanente bewoning en er zo een semi illegale woning bij zou komen. Van controle en handhaving was in 2012, toen het bestemmingplan inging, nog nauwelijks sprake. Wij denken dat deze angst nu niet meer opportuun is, gezien de strenge regelgeving en handhaving bij een B&B. Een B&B in een losstaand bijgebouw, tuinhuis of iets dergelijks is een prima oplossing voor zowel houder als gasten. Het schaadt niemand.
 
Een alternatief zou kunnen zijn het bijgebouw vastbouwen aan de woning. Daar krijg je wel vergunning voor. Maar dat moet natuurlijk qua ligging mogelijk zijn. Zoals gezegd gelden dan natuurlijk de regels voor een B&B.

Een brief aan het stadsdeel over de aanpassing van het bestemmingsplan is in de maak en kan hier binnenkort gelezen worden.

Opinie: Links college biedt 'Rust achter de voordeur' van kapitale grachtenpanden.

Het Parool, vroeger een verzetskrant (…), meldt in een artikel op 25 juni dat 1500 Amsterdammers hun woning van Airbnb moeten halen omdat vakantieverhuur in hun gebied in Amsterdam per 1 juli verboden is. Gefeliciteerd Amsterdamse raad, geweldig gedaan!

En dit gaat echt helpen, toch? Want 1500 vakantieverhuurders tegen 30 dagen verhuur per jaar en zeg gemiddeld 3 personen levert een reductie van 135.000 overnachtingen op! Goed gedaan, want het moet rustiger in deze gebieden. De bewoners, waaronder de burgemeester, hebben in hun kapitale grachtenpanden veel last van de toeristendrukte voor de deur en dus hebben ze recht op rust achter de voordeur. Dus aanpakken die 1500 uitbuiters die hun huis 30 dagen per jaar kunnen verhuren, wonen is potverdorie geen verdienmodel!

Maar als je verder leest blijkt het geheel eigenlijk een pyreus overwinning te zijn, een flauwekul maatregel.
Er zijn namelijk volgens het Parool 18.414 hotelbedden in het gebied aanwezig, en in normale tijden hebben hotels een bezettingraad van 85%. Dus een simpele rekensom leert dat er in het gebied jaarlijks 85% x 365 x 18.414= 5,7 miljoen overnachtingen plaats vinden. De reductie van 135.000 overnachtingen door het verbod betekent dan een afname van wel 2,4% Een fantastische overwinning op de onleefbaarheid en het massatoerisme! Toch?

TvL

Telegraaf: B&W: uitzondering voor tweede huis Halsema

Amsterdam Burgemeester Femke Halsema mag een woning onttrekken aan de woningvoorraad als zij in Noord (Holysloot) wil wonen, zo oordelen B enW.

Het college heeft de hardheidsclausule ingezet. Dit is de mogelijkheid van een overheidsorgaan om van (dwingende) wetgeving af te wijken als een beslissing voor een burger of onderneming tot een onvoorzien en onredelijk nadeel leidt.

Verboden

Het is binnen de gemeentegrenzen van de hoofdstad verboden om een tweede woning te hebben. Dat is woningonttrekking. Als een van de weinigen in de stad kan Halsema die regel naast zich neer leggen. De vergunning die wordt verstrekt geldt tijdens het burgemeesterschap.

Advocaat Iris de Roos verbaast zich. “De burgemeesterswoning hoort niet tot de woningvoorraad, zo werd door de gemeente gesteld. Daarmee werd eigenlijk beweerd dat de burgemeester geen twee woningen bewoont als ze in Noord haar weekeinden door brengt. Maar waarom moet Halsema dan een onttrekkingsvergunning hebben?”Ook bij de hardheidsclausule heeft De Roos bedenkingen. Ïn het geval Halsema is geen sprake van een onredelijk en onbillijk gevolg.”

Tim Klein Haneveld van de vereniging Amsterdam Gastvrij noemt de toewijzing van de vergunning aan Halsema éen staaltje klassenjustitie’. Ër wordt met twee maten gemeten. Gewone Amsterdammers hadden nnoit een vergunning gekregen. Voor hen is het verboden een tweede woning te hebben zonder dat je daar in woont. En die hardheidsclausule? Diet zet je alleen in als mensen in enorme nood zijn. Met alle respect, maar daar is in dit geval toch geen sprake van?”

etc.etc.

Hele artikel

FD: Verslaafd aan het toerisme

Het toerisme is keihard getroffen door corona. Landen willen de economisch zo belangrijke sector zo snel mogelijk opstarten. Is dat verstandig? En: durven de toeristen nog?

• Toerisme is voor veel landen een cruciale bron van inkomsten die door corona grotendeels wegvalt.

• Reis- en toerismesector zucht onder de gevolgen en vreest verlies van miljoenen banen.

• Herstart is essentieel, maar vraag is of dat weer een ‘monocultuur’ mag worden?

• En wat zijn risico’s voor de toeristen?

Wat olie is voor de Golfstaten is toerisme voor Venetië. 'Het is monocultuur en dat is riskant. Economisch, sociaal en financieel is het nu een bloedbad', zegt hoogleraar toerisme Jan van der Borg vanuit zijn woonplaats Venetië — mondiaal symbool voor de enorme groei van datzelfde toerisme.

Gesloten grenzen, lockdowns en social distancing: de gevolgen van de corona-uitbraak hebben de branche wereldwijd hard geraakt. De internationale toerismekoepel WTTC voorspelt dat in de Europese Unie alleen al 11 miljoen van de bijna 23 miljoen banen in de sector verloren dreigen te gaan. Wereldwijd lopen 100 miljoen tot 200 miljoen banen gevaar.

Van der Borg: 'In vijftien jaar tijd is het toerisme bijna in omvang verdubbeld. Heel veel overheden hebben er in geïnvesteerd. In een paar weken tijd zien we een enorme omslag, en is het opeens een van de zwaarst getroffen sectoren in de coronacrisis.'

De domper is extra groot voor landen, regio's en steden die zeer sterk van het toerisme afhankelijk zijn. Zoals Venetië. Van der Borg: 'Daar wil men dat het zo snel mogelijk weer business as usual is. Als ik kijk naar de ouders van klasgenoten van mijn kinderen begrijp ik dat ook. Ze waren door de lockdown in Italië van de ene dag op de andere hun inkomsten kwijt. Ze verdienen allemaal hun brood in het toerisme.'

‘Het is een enorme klap voor een sector die een paar maanden geleden nog dacht dat de bomen tot in de hemel zouden groeien’

Jan van der Borg, hoogleraar toerisme: ‘de kwaliteitstoerist verblijft juist bij mensen thuis’

Overheid betaalt hotelkamer

Stewardessen, obers, reisleiders, taxichauffeurs, receptionisten, kamermeisjes — de lijst van mensen die direct of indirect afhankelijk zijn van toerisme is lang. Overheden halen alles uit de kast om de sporen van corona uit te wissen. Van der Borg: 'Als je nu naar Sicilië gaat, betaal je de helft van je hotelkosten. De rest betaalt de regionale overheid.'

Zonder buitenlandse toeristen is snel herstel voor veel landen een illusie. Het aantal overnachtingen in Spanje kwam volgens cijfers van statistisch bureau Eurostat in april uit op nul. Een jaar eerder waren dat er nog 21,6 miljoen.

De Spaanse economie leunt volgens cijfers van de WTTC voor ruim 14% op toerisme, die van Italië voor 13%, de Griekse economie voor meer dan 20%. In het geval van de Nederlandse economie gaat het nog altijd om een procent of vijf - goed voor ruim 700.000 banen. Reiskoepel ANVR vreest dat veel reisorganisaties in Nederland failliet gaan door corona.

Van der Borg: 'Het is een enorme klap voor een sector die een paar maanden geleden nog dacht dat de bomen tot in de hemel zouden groeien.'

Daar kan Steven van der Heijden van meepraten. De baas van reisorganisatie Corendon ziet door corona in juli 60% tot 70% van zijn omzet verdampen. 'We moeten flink de buikriem aanhalen', zegt hij. 'We zijn bezig een kwart van ons personeel te ontslaan. Dat zijn honderd mensen. We gaan het wel overleven, maar het ziet er compleet anders uit dan we begin dit jaar dachten. We hebben 200.000 vouchers aan klanten uitgedeeld die door dichte grenzen niet naar het buitenland konden. Die hotels waren al betaald.'

Van der Heijdens doel: de schade voor zijn bedrijf, nu afhankelijk van overheidssteun en het begrip van banken, zoveel mogelijk beperken en klanten vasthouden. Deze week zocht hij de confrontatie met het kabinet door aan te kondigen dat hij de voor Corendon zo belangrijke vluchten naar Turkije gaat hervatten. Dat land staat niet op de gele lijst met veilige landen, maar op de oranje lijst. Wie naar Turkije gaat moet na terugkeer twee weken in quarantaine, een hoge prijs voor acht dagen Antalya. Corendon vond dat een coronatest na de reis volstond, maar werd teruggefloten.

Gemiste kans?

'De Nederlandse overheid was bang voor schijnveiligheid', zegt Van der Heijden. 'Wij denken: mensen die zich niet laten afschrikken door een oranje reisadvies, gaan waarschijnlijk ook niet twee weken in quarantaine en dan geeft zo'n test in ieder geval wat meer veiligheid.'

In Venetië neemt de drukte langzaam maar zeker weer toe, ziet Van der Borg als hij op straat loopt. Maar zo druk als voor de crisis is het er nog niet. Corendon-baas Van der Heijden gaat er om die reden volgend weekend nog gauw naartoe, 'om het weer eens mee te maken zoals ik het ken van 35 jaar geleden'.

Van der Borg zou het een gemiste kans vinden als alles op de oude voet verder gaat. Volgens hem is het huidige verdienmodel, gebaseerd op 'hoe meer hoe beter' en gericht op 'quick bucks', achterhaald. Van der Borg pleit voor kwaliteit in plaats van kwantiteit: 'Je kunt omzet creëren door heel veel mensen ergens in te proppen. Je kunt het ook duurder maken. Dat betekent niet dat je alleen nog maar het topje van de markt bedient. Mensen gaan minder vaak op vakantie.'

‘We gaan het wel overleven, maar het ziet er compleet anders uit dan we begin dit jaar dachten’

Steven van der Heijden, ceo Corendon

Dat geeft bewoners van populaire steden ook lucht. In Amsterdam werd een petitie tegen het massatoerisme afgelopen maand ruim 30.000 keer ondertekend. 'De belangrijkste stakeholders zijn niet de bierfietsmanagers, maar je inwoners', zegt Van der Borg. 'Is het echt nodig om voor een paar tientjes naar Barcelona te vliegen om een weekendje te shoppen? Door die industrie zitten heel veel bestemmingen nu opgescheept met die monocultuur.'

'Ik ben altijd voorstander geweest van een duurzamer luchtvaartbeleid. Maar dit lijkt me het slechtst denkbare moment om dat te doen. Daar help je de sector verder de modder mee in', zegt Van der Heijden. 'Ik geloof er ook niets van dat mensen opeens heel ander reisgedrag gaan vertonen. Ze zijn hartstikke blij dat ze weer kunnen doen wat ze deden voor 11 maart. Daar verlangen ze naar.'

'Is het veilig daar in Italië?'

Deze zomer zal het toerisme in Europa een paar maten kleiner zijn dan voor de crisis. Veel Nederlanders gaan helemaal niet op vakantie, of blijven in eigen land. De vrees ver van huis overvallen te worden door een nieuwe coronagolf speelt een rol. Van der Borg krijgt veel telefoontjes van mensen die hem vragen: 'Is het veilig daar in Italië?'

Volgens hoogleraar infectieziektebestrijding Christan Hoebe van de Universiteit Maastricht is het antwoord op die vraag ja. 'Het maakt niet veel uit of je op een terras in Rome zit of in Maastricht. De kans om besmet te raken is min of meer gelijk. Het Nederlandse beleid is om die landen open te stellen voor toerisme waar de situatie redelijk vergelijkbaar is met die in Nederland.' Het zijn de gele landen: een groot deel van West- en Zuid-Europa.

'Vakantie vieren is er verantwoord, maar niet risicoloos. Dat laatste ligt vooral aan menselijk gedrag', aldus Hoebe. 'Vakantie kan een tijd zijn waarin mensen wat losbandiger zijn en zich minder aan regels houden.'

‘Het maakt niet veel uit of je op een terras in Rome zit of in Maastricht. De kans om besmet te raken is min of meer gelijk’

Christian Hoebe, hoogleraar infectieziektebestrijding

Een 'grote uitdaging' voor de GGD's wordt het bronnencontactonderzoek als mensen toch ziek thuiskomen uit het buitenland. Hoebe: 'Dat is een lastig verhaal, dat voor ons pas begint als iemand terugkeert.' Vaste internationale procedures voor dit soort situaties zijn er volgens hem niet. Met grensoverschrijdend contactonderzoek is nauwelijks ervaring opgedaan, behalve met buurlanden wanneer iemand in een grensregio besmet raakte.

Van der Heijden zag ook dat veel toeristen deze zomer liever thuis blijven en sloeg in allerijl bedden in eigen land in. 'Het zou mij niets verbazen als Nederland door corona deze zomer onze grootste bestemming wordt', zegt de topman van Corendon. Wat hem betreft is dat tijdelijk. 'We hebben eigen vliegtuigen', zegt Van der Heijden. 'Die heb je niet nodig om Nederlandse klanten naar ons hotel in Badhoevedorp te brengen.'

dit FD artikel